De Friese paardenfokker Ester Postmus houdt een blog bij met allerlei wetenswaardigheden rondom de drachtige merries die ze samen met oud-dierenarts Hessel Neijenhuis heeft. Ze schrijft over van alles rondom de fokkerij, het veulenen en natuurlijk de veulens zelf. Fokkerij ‘De Hesterhoeve’ is gevestigd in Lettelbert, provincie Groningen. Dit jaar verwachten ze twee veulens. Het afgelopen jaar is haar veulen Jobke bekend geworden op social media.
Blog 27 maart
Nog zeven weken en dan verwachten wij ons eerste veulen van dit jaar van Stermerrie Nanja van het Leuven. Nanja is drachtig van Tymen 503. Dit wordt voor Nanja haar twaalfde veulen. Ze heeft tot nu toe zeven hengstveulens en vier merrieveulens gegeven. Nanja fokt erg goed, ze geeft mooie rastypische veulens met veel balans en souplesse.
Dit jaar Preferent?
Nanja komt uit merriestam 082. Haar vader is Folkert 353, moedersvader is Remmelt 323. Van Folkert zijn nakomelingen hebben 284 het Sterpredicaat gekregen, dertien merrie’s werden Kroon en tien Model. Drie merries werden Preferent. Dit zijn gegevens uit 2015 inmiddels zullen het er meer zijn. Nanja maakt dit jaar een goede kans om Preferent verklaard te worden! De keuringen zullen dit jaar voor ons dus extra spannend worden. Nanja’s moeder was Yanne van Bitterschoten Ster Preferent*5.
Roza en Jehannes
Onze Stermerrie Roza fan de “Kromme Jelte” gefokt door de bekende fokker Jorritsma uit Heeg moet nog iets langer. Haar veulen verwachten we rond 9 juni. Roza is drachtig van Jehannes 484, het wordt haar elfde veulen. Ze heeft zes merrie en vier hengstveulens gegeven Ook Roza fokt erg goed, ze komt uit merriestam 061. Haar vader is Lolke 371, moedersvader is Foppe 290. Van Lolke werden 222 nakomelingen Ster, waarvan5 Kroon en 2 Model. Lolke 371 stond bekend om zijn opwaartse bouw die je heel goed terug ziet bij Roza. Haar moeder was de best en hard fokkende Nedia Stamboek Ster Preferent*5.
Insemineren op veulenhengstigheid
Als je begint of wil beginnen met het fokken van een veulen bij je merrie zijn er direct een aantal vragen die naar boven komen. Van welke hengst zou je een veulen willen, en is dit wel een match met je merrie? Maar de allereerste vraag is: hoe zit het met de erfelijke afwijkingen? Onze merries zijn beide getest. Roza is drager van het waterhoofd gen, Nanja van het dwerggen. Daar houden we goed rekening mee bij de keuze van een hengst: we vermijden hengsten die drager zijn van dezelfde afwijking.
En welke hengstigheid pak je? Wij pakken het liefst de veulenhengstigheid. De eerste keer dat de merrie na het veulenen weer hengstig is, wordt de veulenhengstigheid genoemd. Deze hengstigheid komt al vrij snel na het veulenen, al na zo’n 7 tot 10 dagen. Het voordeel aan deze hengstigheid is dat hij korter is dan de normale hengstigheid. Hierdoor is de kans groter dat je het juiste moment van de eisprong kan inschatten. Onze merries laten beiden heel duidelijk de hengstigheid zien. Ze hebben veel interesse in de ruinen, duwen regelmatig hun staart opzij en beginnen met kleine plasjes. Naarmate de hengstigheid vordert, worden deze plasjes groter en wordt de urine troebel.
Slecht of niet drachtig door cysten
Zodra wij dit zien gaat Hessel de merries ’s iedere dag opvoelen. Via de endeldarm voelt hij de baarmoeder, de baarmoedermond en de eierstokken van de merrie. Zodra hij voelt dat het ei ongeveer 6 cm groot is, gaan we de baarmoeder en eierstokken scannen. Het komt namelijk voor dat de merrie cystes (met vocht gevulde blaasjes) in de baarmoeder heeft. Hierdoor kan ze minder goed of in het slechtste geval helemaal niet drachtig worden. Als Hessel het ei goed kan voelen en ook de scan is goed, nemen we contact op met het dekstation waar de hengst van onze keus staat. Wij bellen al wanneer de merrie de veulenhengstigheid laat, zodat het dekstation weet dat wij binnen een paar dagen willen insemineren. Wij hebben het grote voordeel dat Hessel zelf kan insemineren. Mocht het moment daar zijn, en het dekstation heeft het erg druk of is al onderweg naar klanten met het sperma voor die dag, dan kunnen we desnoods zelf het sperma halen en insemineren.
Veulens beoordelen op keuringen
Maar hoe kom je nou tot een hengstenkeus? Al die prachtige hengsten die we hebben gezien op de Hengstenkeuring in Leeuwarden….maak daar maar eens een keus uit.. Bovendien: de hengst kan nog zo mooi zijn en super bewegen, het gaat er natuurlijk ook om hoe zijn nakomelingen het doen. Dat is best nog wel een ding waar wij in ieder geval al ver voordat het moment van insemineren is aangebroken over nadenken. Het begint voor ons bij de veulenkeuringen. Hessel en ik gaan naar meerdere veulenkeuringen. Beiden hebben we een programmaboekje waarin we aantekeningen maken, vervolgens gaan we de veulens die in de ring komen onafhankelijk van elkaar beoordelen op beweging, rastype, tact, zweefmoment, balans en uitstraling. Aan het einde van de dag leggen we onze bevindingen en de uitslagen van de keuring naast elkaar. Hieruit komen dan één of twee hengsten die eruit springen. Aan het einde van het seizoen gaan we naar de Centrale Keuring in Drachten en doen daar hetzelfde. Vervolgens gaan we kijken op MIJNKFPS of de hengst naar keuze een goede match is met onze merrie. Soms moeten we naar aanleiding hiervan onze keuze dan bijstellen, daarom hebben we altijd meerdere favoriete hengsten achter de hand. En dan is het wachten totdat de veulens er zijn of ze daadwerkelijk aan onze verwachtingen voldoen. Een mooi veulen fokken is voor iedere fokker de uitdaging! Een beetje kennis, gevoel en een beetje geluk heb je nodig om een mooi veulen te fokken. Maar één ding blijft natuurlijk het belangrijkste, dat ze gezond zijn!!
Eerdere blogs:
20 maart
Blog Ester: modderbad, driespan en coronavirus
13 maart
Blog Ester: van één naar twee veulens (met video)
6 maart
Blog Ester: 8 en 9 maanden drachtig
28 februari
Blog Ester en haar veulens
