Koliek is een verzamelnaam van alle aandoeningen die pijn in de buikregio veroorzaken. Meestal vindt deze zijn oorsprong in het maagdarmkanaal, maar kan ook daar buiten liggen. Denk bijvoorbeeld aan een draaiing in de baarmoeder bij een drachtige merrie of een grote massa in een ander orgaan wat drukking geeft in de buik. De symptomen kunnen uiteenlopen van wat slomer zijn en verminderde eetlust hebben, soms flemen (de bovenlip optrekken), tot echte onrust met schrapen, liggen en rollen over de rug. Helemaal bij een Fries paard, dat toch vaak wel wat harder voor zichzelf is, zijn de laatste symptomen alarmerende signalen.
Liggen op beton is zeer serieuze buikpijn
Dierenarts Tineke de Haan heeft haar eigen praktijk EquiLife Paardenartsen in Friesland. Als erkend paardenarts heeft zij vaak te maken gehad met koliek bij paarden. Zij werd onlangs bij een paard geroepen dat door de pensioneigenaar met koliekverschijnselen was aangetroffen in de stal. Tineke zegt: ‘Het dier was drijfnat van het zweet en wilde gaan liggen op het beton, wat een teken is van zeer serieuze buikpijn. Ik maakte me direct zorgen.’ Hij had een hoge hartslag frequentie (wat iets zegt over de mate van pijn die hij heeft), nog roze, vochtige slijmvliezen (wat iets zegt over de vochthuishouding in het lichaam), en een stille buik (wat aangeeft dat er weinig darmactiviteit is, hetgeen vrij zorgelijk is). ‘Ik besloot in overleg met de eigenaar het paard door te sturen naar een kliniek waar ze hem indien nodig konden opereren. Dit paard bleek na onderzoek op de kliniek een ‘entrapment in het foramen epiploïcum’ te hebben, wat betekent dat een deel van de dunne darm vast is gaan zitten in een gaatje wat we het foramen epiploicum noemen. Dit gaatje bevindt zich tussen verschillende andere organen waaronder de lever en de alvleesklier. Het paard is hieraan geopereerd’.
Gas in de darm
Een heel ander beeld gaf een paard dat wat sloom was en niet wilde eten. Tineke de Haan onderzocht het dier: ‘De was hartslag normaal (24-40 slagen p/min), en bij het luisteren van de buik hoorde ik vooral op het dikke darm pakket wat hoogtonige buikgeluiden die typisch klinken als vocht in een darm die onder spanning staat door teveel gas. Dit paard kreeg een darmontspanner gecombineerd met een pijnstiller. Hij knapt in de minuten daarna zienderogen op en wilde gelijk weer eten. Het gas moest nog wel vrij komen uit de darm en daarom adviseerde ik om het paard om de zoveel tijd beweging te geven en kleine handjes voer te geven om de darmmotiliteit te bevorderen. Dit paard heeft veel gas losgelaten in de uren na mijn bezoek, een gelukkig goede afloop’.
Lees het volledige praktijkverhaal van drs. Tineke de Haan in Phryso augustus
